Sabat w Liście do Kolosan 2,16 inaczej

"Niechaj więc nikt o was nie wydaje sądu co do jedzenia i picia, bądź w sprawie święta, czy nowiu, czy sabatu" (Kol.2,16 BT).

Tradycyjny komentarz adwentystyczny dotyczący tej kwestii brzmi: "Rodzaj sabatu rozważany w tym tekście wynika z następnego wiersza: 'wszystko to są tylko cienie rzeczy przyszłych' (Kol 2,17 NP). Sabat tygodniowy jest pamiątką wydarzenia z początku historii ziemi (l Mojż 2,2; 2 Mojż 20,8-11, Patriarchowie i prorocy, s. 29, wyd. II polskie). Dlatego sabat, o którym Paweł mówi, że jest cieniem wskazującym na Chrystusa nie może odnosić się do sabatu tygodniowego z czwartego przykazania, lecz do ceremonialnych dni odpoczynku, które swe wypełnienie znalazły w Chrystusie i Jego królestwie (zob. 3 Mojż 23,6-8.15.16.21.24.25.27.28.37.38)".1/

Od pewnego już czasu ta interpretacja wzbudzała poważne wątpliwości u wielu adwentystycznych autorów.2/ Główna słabość powyższej interpretacji polega na nie zastosowaniu się do zasad hermeneutyki biblijnej. Tradycyjne tłumaczenie tego tekstu opiera się na konfesyjnych przesłankach teologicznych z pominięciem szerszego kontekstu biblijnego, świadectw lingwistycznych i gramatyczno-historycznych.3/

Sabat "cieniem"?

Widzenie w sabacie tygodniowym jedynie tzw. pamiątki rzeczy przeszłych, w tym przypadku stworzenia, a w świętach izraelskich (równie w sabatach ceremonialnych) wyłącznie cienia rzeczy przyszłych, który przestaje mieć ważność z nadejściem rzeczywistości, wydaje się być zwykłym uproszczeniem. Na przykład:

- Pascha i Przaśniki są zarówno pamiątką rzeczy przeszłych - wyjście i z Egiptu, jak i cieniem przyszłych – Chrystusa. E.G. White tak wyraża się o tym święcie: "Wzniosłe i uroczyste ceremonie upamiętniały wyzwolenie Żydów z niewoli egipskiej i wskazywały na przyszłą ofiarę, która uwolni ludzi z niewoli grzechu"; 4/

- "Podobnie jak święto Paschy, tak samo święto namiotów było świętem pamiątki. Na pamiątkę wędrówek przez pustynię lud miał opuszczać swe domy... .Święto namiotów było również symbolem. (...) Było ono symbolem wielkiego przyszłego dnia ostatecznego opuszczenia ziemi, kiedy Pan pośle swych żniwiarzy . ..."; 5/

- comiesięczny nów będąc według Kol ,16.17 "cieniem rzeczy przyszłych" jest, jak wiemy, okresem spotykania się zbawionych w Nowej Jerozolimie na Nowej Ziemi (Iz 66,23). Nie tylko więc, że nie został zniesiony, ale jest nawet częścią planu Bożego dla Nowej Ziemi.

Z powyższego nasuwają się dwie obserwacje:

l) w świętach znajdujemy' zarówno aspekt pamiątki przeszłości jak i symbolu przyszłości;

2) pojęcie "cień" nie ma wyłącznie charakteru bezwartościowych praktyk. Jego znaczenie jeat teologicznie o wiele szersze i ma charakter bardziej "pozytywny".6/

Wracając do sabatu, traktowanie siódmego dnia tygodnia jako jedynie pamiątki stworzenia, odbiera temu dniowi głębię teologiczną. Sabat wskazywał na wyzwoleńczą misję Chrystusa, jest symbolem-przedsmakiem wiecznego odpoczynku, którego nikt nigdy jeszcze, nie doświadczył, jak wynika to m.in. z Listu do Hebrajczyków 4. 7/ Tak jak wypełnienie prawa nie oznacza jego zniesienia (por. Mat.5,17.18), tak też wypełnienie symboliki mesjańskiej, jaką niósł ze sobą sabat, nie oznacza przekreślenia tego dnia jako dnia świętego.

Święta, nowie, sabaty

Dotychczasowa interpretacja ignorowała także wyraźną sekwencję czasową występującą w Kol 2,16: święta - cykl roczny, nów - cykl miesięczny, sabat - cykl tygodniowy. Tego typu określenie, w tej samej kolejności lub odwrotnej, występuje 8 razy w Biblii Starego Testamentu: 4 Mojż 28-29; l Krn 23,31; 2 Krn 2,3; 8,13; 31,3; Neh 1033, Ez 45,17; 46,4-11. Źródłem dla tego zwrotu był zapewne opis ofiar, które miały być składane w czasie wszystkich świąt, zamieszczony w 4 Mojż 28-29: 8/

4 Mojż 28,3-8 opisuje c o d z i e n n e ofiary ustawiczne
28,9.10 ofiary w sabat (t y g o d n i o w e);
28,11-15 ofiary w pierwszy dzień miesiąca (m i e s i ę c z n a)
28,16; 29,38 ofiary świąt r o c z n y c h.

Wśród świąt rocznych znajdują się także tzw. sabaty ceremonialne:

pierwszy l siódmy dzień święta Przaśników (28,17.l8.25), dzień Zielonych Świątek (28,26-31), Nowy Rok (29,1-6), Dzień Pojednania (29,7) oraz pierwszy i ósmy dzień święta Namiotów (29,12.35-38). Z tego wypływa wniosek, że widzenie w sabatach z Kol 2,16, czyli w cyklu tygodniowym, sabatów ceremonialnych, jest niewłaściwe, gdyż owe sabaty ceremonialne są albo samoistnymi świętami (Zielone Śwątki, Nowy Rok, Dzień Pojednania), albo częścią świąt Przaśników i Namiotów, należą więc do cyklu rocznego. Pozostałe wymienione teksty Starego Testamentu potwierdzają tę zasadę.

Co zatem ma na myśli ap. Paweł mówiąc o siódmym dniu tygodnia w Kol 2,16? Z powyższych tekstów starotestamentowych wynika, że określenie "święta, nowie, sabaty" występują zawsze w kontekście składanych w tych dniach ofiar. Nie zajmują się one kwestią zachowywania tych dni, lecz kultem sprawowanym w tych dniach. Widać to wyraźnie w Neh 10,32-34, gdzie występuje oczywiste rozróżnienie między zachowywaniem soboty (problem kupna i sprzedaży w tym dniu), a ofiarami składanymi w sabat w kontekście "święta, nowiu, sabatu".

Konkluzja

Podobnie w Kol 2,16 apostoł Paweł nie zajmuje się problemem zachowania sabatu czy też innych świąt. Udowadnianie na podstawie tego tekstu, że sabat został zniesiony nie ma poparcia biblijnego. Paweł dyskutuje tu kwestię kultu ofiarniczego (ceremonialnego), który odbywał się w poszczególne dni świąteczne, w tym i w dniu sobotnim. Sabat Żydów Starego Testamentu i czasów Jezusa był wypełniony różnymi ceremoniami pochodzenia biblijnego i pozabiblijnego, które w erze Nowego Przymierza nie mają znaczenia. "Cieniowości", o której mówi Kol 2,17 należałoby się dopatrywać właśnie w ofiarach i ceremoniach sprawowanych m.in. w siódmy dzień tygodnia. "Niech was nikt nie sądzi z powodu... sabatu" można by w tym świetle zinterpretować następująco: nie jesteście winni złamania prawa jeśli w sabat nie spełniacie ceremonii i kultów zachowując rytualne przepisy tyczące się tego dnia, nie jesteście winni jeśli nie święcicie soboty w sposób, który narzuca wam wielu Żydów.

Przypisy:

Francis D. Nichol, red., Seventh-day Adventist Bibie Cotmmentary, Washington D.C. 1957, s. 205.206; zob. także Donald F. Neufeld, Sabbath Day or Sabbath Days, Review and Herald 148 (l5 Apr. l971), s.13; D.E. Mansell, The Ministry 12 (1971), s. 27-29; Kenneth H. ??, The "Sabbath Days" of Colossians 2:16,17; Kenneth A. Strand, red. The Sabbath In Scripture and History, Washington D.C. 1982;
Zob. Hichard W.Coffen, Colossians 2,14-17, The MInłstry 8 (1972), s.13-15; Samuelle Bacchiocchi, Od soboty do niedzieli (tłum. z ang. A. Górski), Wyd. Znaki Czasu, Warszawa 1983, ss. 373-379; Paul Giem, Sabbaton in Col. 2,l6, Andrews Seminary Studies 19/1981, ss. l95-210, w przypisie na s. 196 wymienieni są jeszcze inni autorzy;
Bacchiocchi, op. cit., s. 374; Coffen, op. cit., s. l3;
E.G. White, Patriarchowie i Prorocy, wyd. II, Znaki Czasu, Warszawa 1987, s. 413;
op. cit., s. 414,415;
Bacchiocchi, loc. cit.;
Odsyłam tutaj do opracowania tego tematu przez Bacchiocchi'ego op.cit. s. ???? i dalsze, Odpoczynek człowieka (tłum. z ang. R. Chalupka), wyd. Znaki Czasu, Warszawa 1985, s. 170 - ???
Giem, op. cit., s. 199
op. cit., s. 202.

Artykuł ukazał się w: “Wiadomości – biuletyn dla duchownych Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego”, 5/1989.