W ostatnich latach wielu chrześcijan z uwagą śledzi wydarzenia w Palestynie, pytając czy sytuacja państwa izraelskiego znajduje odbicie w proroctwach biblijnych. Apokalipsa wspomina, że Izrael zatryumfuje w czasach końca, a Nowa Jerozolima będzie stolicą ludu Bożego (Ap.21). Czy chodzi o państwo i miasto w Palestynie?

Biblia zawiera kilka zasad interpretacji starotestamentowych proroctw, które pozwalają znaleźć odpowiedź na powyższe pytania.

Dwa aspekty przymierza

Przymierze z Bogiem miało dwie strony: błogosławieństwa w rezultacie posłuszeństwa oraz przekleństwa w efekcie odstępstwa (Pwt.27-28; 1Krl.9:4-7):

"Bóg twój, wprowadzi cię do ziemi pięknej, ziemi obfitującej w potoki, źródła i strumienie, które tryskają w dolinie oraz na górze... Lecz jeśli zapomnisz o Panu, Bogu twoim, i pójdziesz za bogami obcymi, aby im służyć i oddawać im pokłon, oznajmiam ci dzisiaj, że zginiesz na pewno. Jak te narody, które Pan wygubił sprzed twego oblicza, a tak i wy zginiecie za to, żeście nie słuchali głosu Pana, Boga waszego." (Pwt.8:7.19-20)

Prorocy powoływali się na ten ostatni aspekt przymierza, gdy Izrael odstępował od Boga, przestrzegając przed przekleństwami (Ez.23; Jer.11; Am.2:4-11). Fałszywi prorocy dowodzili zaś, że Bóg musi błogosławić Izraelowi bez względu na okoliczności, ponieważ to przyrzekł. Fałszywi prorocy pomijali fakt, że obietnica ta była warunkowa - zależała od posłuszeństwa Izraela.

Wszystkie przymierza, jakie Bóg zawarł ze swym ludem opierały się na Jego łasce. Zauważmy, że najpierw wyratował Noego z wód potopu, a dopiero później zawarł z nim przymierze oparte na obietnicy (Rdz.8:21-22), błogosławieństwach i przykazaniach (Rdz.9:1-7). Najpierw dał Abrahamowi zwycięstwo i wyratował go z rąk opresorów (Rdz.14), a później zawarł z nim przymierze (Rdz.15-16). Bóg najpierw wyprowadził Izraelitów z niewoli (Wj.20:2), a potem wskazał na posłuszeństwo wobec przykazań, jako odpowiedź wdzięcznego serca.

Bóg pragnął, aby Izraelici mieli z Nim taką samą społeczność opartą na miłości (Neh.9:20), jaką mogą cieszyć się chrześcijanie, dzięki pośrednictwu Ducha Świętego (Rz.5:5). Bóg powiedział: "Będziesz tedy miłował Pana, Boga swego, z całego serca swego i z całej duszy swojej, i z całej siły swojej" (Pwt.6:5-6), a także: "Będziesz miłował bliźniego swego, jak siebie samego" (Kpł.19:18). Na nich oparte są wszystkie przykazania Boże (Mt.22:36-40). Za sprawą miłości, którą przynosi Duch Święty mogli Izraelici, podobnie jak my dzisiaj poddać się Bogu i przestrzegając przepisów Bożych żyć przez nie (Kpł.18:5).

Bóg oferuje nam tę samą drogę zbawienia (Ef.2:8), którą objaw ił Izraelowi, Noemu i Abrahamowi - z łaski przez wiarę w Baranka Bożego - gdyż innej nigdy nie było. Nasze dobre uczynki nie mogą przynieść zbawienia (Iz.55:1-3), ale są niezbędną częścią tej wiary (Ef.2:10), która odpowie na dar zbawienia miłością. Brak dobrych owoców dowodzi martwej wiary (Jk.2:26).

Przymierze, jakie Bóg zaoferował Izraelitom stało się "stare", gdy ludzie zaczęli je opierać na swych uczynkach zamiast na właściwym stosunku serc do Boga. Widać to w słowach Jeremiasza, który jako pierwszy wspomina potrzebę "nowego przymierza":

"Oto idą dni - mówi Pan - że zawrę z domem izraelskim i z domem judzkim nowe przymierze. Nie takie przymierze, jakie zawarłem z ich ojcami w dniu, gdy ich ująłem za rękę, aby ich wyprowadzić z ziemi egipskiej, które to przymierze oni zerwali, chociaż Ja byłem i Panem - mówi Pan - lecz takie przymierze zawrę z domem izraelskim po tych dniach, mówi Pan: Złożę mój zakon w ich wnętrzy i wypiszę go na ich sercu. Ja będę ich Bogiem, a oni będą moim ludem. I już nie będą siebie nawzajem pouczać." (Jer.31:31-33)

Jego słowa potwierdzają, że różnica między "starym" i "nowym" przymierzem nie jest różnicą między "prawem" i "łaską", lecz między odrzuceniem miłości Bożej, czego rezultatem jest nieposłuszeństwo, a przyjęciem jej, czego rezultatem jest posłuszeństwo wobec przykazań (J.14:15; 1J.5:2).

Miejsce Izraela w Nowym Testamencie

Do niewoli babilońskiej i zniszczenia Jerozolimy wraz ze świątynią doszło na skutek nieposłuszeństwa Izraela. Bóg zapowiedział przez swych proroków zakończenie niewoli, powrót Izraelitów do Palestyny oraz odbudowę miasta i świątyni. Niektórzy odnoszą te proroctwa do naszych czasów i powstania państwa izraelskiego w 1948 roku, choć klarownie wypełniły się one wieleset lat przed naszą erą.

Po niewoli babilońskiej Izrael otrzymał 70 proroczych tygodni (490 lat), aby przygotować świat na przyjście i przyjęcie Mesjasza (Dn.9:24-26). Okres ten rozpoczął dekret o odbudowie świątyni jerozolimskiej w 457 roku n.e. (Ezd.7:11), który dobiegł końca w 34 roku n.e., a więc roku, w którym Żydzi odrzuciwszy Chrystusa jako naród, rozpoczęli zakrojone na dużą skalę prześladowania chrześcijan.

Niektórzy próbują rozdzielić proroctwo o 70 tygodniach, stawiając dwa tysiące lat pomiędzy 69 tygodniami (483 lata), a ostatnim tygodniem (7 lat), przenosząc go arbitralnie na czasy końca i wiążąc z odbudową świątyni jerozolimskiej. Pomijają, że:

1. burzy to jednolitość proroctwa o 70 tygodniach (490 lat),
2. ignoruje fakt, że stanowi ono część proroctwa o 2300 wieczorach i porankach,
3. zaprzecza słowom Jezusa, który powiedział: "Nadchodzi godzina, kiedy ani na tej górze, ani w Jerozolimie nie będziecie oddawali czci Bogu (J.4:21).

Chrześcijanie, którzy żyją w zgodzie z Ewangelią stają się dziećmi Abrahama - prawdziwym Izraelem. Apostoł Paweł napisał: "Nie ma już Żyda ani poganina... wszyscy bowiem jesteście kimś jednym w Chrystusie Jezusie. Jeżeli zaś należycie do Chrystusa, to jesteście też potomstwem Abrahama i zgodnie z obietnicą - dziedzicami" (Gal.3:28-29). Czy oznacza to, że Bóg odrzucił swój lud? Bynajmniej. Apostoł Piotr przeniósł wszystkie tytuły starotestamentowego ludu Bożego na kościół chrześcijański (1P.2:9). To kościół jest "narodem wybranym" (Iz.43:20), "królewskim kapłaństwem" oraz "narodem świętym", a więc Izraelem Bożym (Wj.19:6).

Termin "Izrael" odnosił się w Piśmie Świętym do osób żyjących w duchu Ewangelii, dlatego nie wszyscy Żydzi przynależeli do Izraela, lecz tylko ci, którzy pokładali nadzieję w Baranku Bożym. Apostoł Paweł napisał: "Bo Żydem nie jest ten, który nim jest na zewnąt rz... Nie wszyscy bowiem, którzy pochodzą od Izraela, są Izraelem" (Rz.2:28; 9:6).

Kościół Boży stał się dziedzicem tych samych obietnic i tej samej misji, co starotestamentowy Izrael. Bóg miał zawsze jeden plan zbawienia (Rdz.3:15), jedną wiarę (Ef.4:5), jedną Ewangelię (Ap.14:6), jedno przymierze łaski (Hbr.13:20) i jeden Kościół (Ap.12). Ciągłość Kościoła Bożego podkreśla fakt, że zarówno w okresie Starego, jak Nowego Testamentu reprezentuje ta sama apokaliptyczna Niewiasta (Ap.12:1-6).

"Czy Bóg odrzucił lud swój", pyta apostoł Paweł i zaraz sam odpowiada: "Nie odrzucił Bóg swego ludu, który wybrał przed wiekami" (Rz.11:1-2). Wszyscy, którzy okazują posłuszeństwo Chrystusowi stanowią Resztkę Bożą: "Tak przeto i w obecnym czasie ostała się tylko Reszta wybrana przez łaskę" (Rz.11:5). Resztkę tworzyli zawsze ludzie nawróceni, a nie etniczni Żydzi (Rz.9:6): " Izrael nie osiągnął tego, czego skwapliwie szukał; osiągnęli jednak wybrani. Inni zaś pogrążyli się w zatwardziałości" (Rz.11:7).

Plany Boże są niezmienne, ale nie Jego narzędzia, gdyż "u Boga nie ma względu na osobę" (Rz.2:11). Żydzi odrzucając Mesjasza przestali być instrumentem Bożym, jako naród. Indywidualnie mogą jednak znaleźć zbawienie i być wszczepieni w drzewko oliwne reprezentujące Izrael Boży: "A i oni, jeżeli nie będą trwać w niewierze, zostaną wszczepieni" (Rz.11:23). Słowo "jeżeli" podkreśla, że wejście Żydów do królestwa Bożego opiera się na tym samym warunku, co wejście pogan - na wierze w Chrystusa. W rezultacie: "Cały Izrael będzie zbawiony" (Rz.11:26).

Proroctwa warunkowe

Bóg nie wymusza woli na ludziach ani narodach, dlatego współpracai  posłuszeństwo Izraela warunkowały wypełnienie się obietnic Bożych. Proroctwa Boże, które wiążą się z ludzkim wyborem mają warunkowy charakter.

Proroctwa biblijne można podzielić bezwarunkowe, które są wyrokiem Bożym oraz warunkowe, które uzależnione są od wyboru człowieka. Do pierwszych należą m.in. proroctwa o sądzie czy zmartwychwstaniu, które wypełnią się bez względu na człowieka. Wiele proroctw danych Izraelowi nie wypełniło się, gdyż były uwarunkowane posłuszeństwem wobec Boga.

Warunkowość widać dobrze w historii Jonasza. Bóg posłał go do Niniwy, stolicy Asyrii z proroczą zapowiedzią, iż miasto zostanie wkrótce zgładzone. Jednak, gdy mieszkańcy Niniwy pokutowalii  "odwrócili się od swojego złego postępowania" Bóg "ulitował się nad niedolą, którą postanowił na nich sprowadzić, i nie zesłał jej" (Jon.3:10).Kolejnym przykładem warunkowego proroctwa odnoszącego się do Izraela są słowa Izajasza wypowiedziane na osiem wieków przed Chrystusem:

"Albowiem oto Ja stwarzam nowe niebiosa i nową ziemię; nie będzie się wspominać dawniejszych dziejów ani na myśl one nie przyjdą. Przeciwnie, będzie radość i wesele na zawszez  tego, co Ja stworzę; bo oto Ja uczynię z Jerozolimy wesele i z jej ludu - radość. Rozweselę się z Jerozolimy i rozraduję się z jej ludu. Już się nie usłyszy w niej odgłosów płaczu ni krzyku narzekania. Nie będzie w niej niemowlęcia, mającego żyć tylko kilka dni, ani starca, który by nie dopełnił swych lat; bo najmłodszy umrze jako stuletni, a nie osiągnąć stu lat będzie znakiem klątwy." (Iz.65:17-20)

Izajasz opisuje stan w jakim znalazłaby się ziemia, gdyby Izrael spełnił misję, do której został powołany. Tak się nie stało, dlatego niektóre elementy tego proroctwa nie wypełnią się już nigdy, a inne znajdą wypełnienie dopiero na nowej ziemi po mileni um, jak wskazuje Apokalipsa:

"I ujrzałem niebo nowe i ziemię nową, bo pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły i morza już nie ma. I Miasto Święte - Jeruzalem Nowe ujrzałem zstępujące z nieba od Boga, przystrojone jak oblubienica zdobna w klejnoty dla swego męża. I usłyszałem donośny głos mówiący od tronu: Oto przybytek Boga z ludźmi: i zamieszka wrazz nimi i będą oni Jego ludem, a On będzie Bogiem z nimi. I otrze z ich oczu wszelką łzę, a śmierci już odtąd nie będzie. Ani żałoby, ni krzyku, ni trudu już nie będzie, bo pierwsze rzeczy przeminęły." (Ap.21:1-4)

Nowy Testament interpretuje Stary Testament

Nowy Testament musi być dla nas ostateczną wykładnią proroctw starotestamentowych. Zarówno powyższy, jak poniższy cytat ilustrują tę zasadę. Ezechiel zapowiedział zwycięstwo Izraela nad wrogimi narodami, po czym opisał wizję świątyni, której wymiary i szczegóły konstrukcyjne zajęły kilka rozdziałów (Ez.40-48). Jej zapowiedź znajdziemy między innymi w proroctwach Amosa (Am.9:11). Zauważmy jednak, że apostoł Jakub cytując proroctwo Amosa ukazuje jego wypełnienie w kościele chrześcijańskim, a nie w trzeciej świątyni izraelskiej!

"A gdy i oni umilkli, zabrał głos Jakub i rzekł:

- Posłuchajcie mnie, bracia! Szymon opowiedział, jak Bóg raczył wybrać sobie lud spośród pogan. Zgadzają się z tym słowa Proroków, bo napisano:

"Potem powrócę i odbuduję przybytek Dawida, który znajduje się w upadku. Odbuduję jego ruiny i wzniosę go, aby pozostali ludzie szukali Pana i wszystkie narody, nad którymi wzywane jest imię moje - mówi Pan, który to sprawia." (Dz.15:14-17)

Kościół Boży jest świątynią (1Kor.3:16). Piotr napisał do chrześcijan: "Wy również, niby żywe kamienie, jesteście budowani jako duchowa świątynia" (1P.2:5). Nowy Testament używa starotestamentowych terminów (np. Izrael, świątynia, naród wybrany, Jerozolima, Syjon, plemiona izraelskie), ale nie odnosi ich do geograficznych rzeczywistości, lecz do kościoła Bożego, o czym więcej piszę w książce Apokalispa: Czasy końca w proroctwach Biblii.

Spekulacje

Istnieje pogląd, iż wspomniane wyżej warunkowe proroctwa o Izraelu wypełnią się, gdy powstałe w 1948 roku państwo izraelskie zbuduje trzecią świątynię. ⁽¹⁾ Propagujący tę tezę Hal Lindsey przepowiada w swym bestsellerze The Late Great Planet Earth: "Nastąpi odrestaurowanie żydowskiej służby świątynnej zgodnie z prawami Mojżesza wraz z ofiarami" ⁽²⁾

Wspomniana interpretacja ignoruje istnienie kościoła chrześcijańskiego, który kontynuuje misję zleconą potomkom Abrahama (Mt.28:19-20; 2Kor.5:18-20) i zgodnie z zapowiedzią Jezusa ma ją doprowadzić ją do końca (Mt.24:14). Godzi też w krzyż Golgoty, na którym Chrystus przywiódł służbę świątynną i prawo ceremonialne do końca (Kol.2:14-16). Wznowienie służby ofiarniczej poddałoby w wątpliwość skuteczność ofiary Jezusa (Hbr.10:11-14). Dlatego Pismo Święte zamiast na ziemską świątynię kieruje naszą uwagę na niebiańską, w której Jezus będzie się wstawiał za nami dopóki czas łaski nie dobiegnie końca (Hbr.8:1-2; 9:24).

Wysiłki, aby zbudować w Jerozolimie świątynię z systemem ofiarniczym zmierzają do ustanowienia fałszywego kultu. Toteż, nawet gdy stanie tam kolejna świątynia, nie będzie to wcale wypełnieniem biblijnych proroctw. Pismo Święte nie sugeruje niczego, co odwracałoby uwagę ludzi od świątyni w niebie, w której Jezus pośredniczy jako nasz Arcykapłan, a której cieniem była świątynia w Jerozolimie do czasu wstąpienia Jezusa do nieba.

Interpretacja proroctw biblijnych nie mająca w centrum Chrystusa prowadzi do błędu, jaki popełnili przywódcy religijni w czasach Jezusa. Trzymali się proroctw wywyższających państwo izraelskie, ignorując warunki przymierza. Skoncentrowali się na politycznym aspekcie nadejścia Mesjasza i Jego królestwa. Ta literalna, ale błędna interpretacja Starego Testamentu była główną przyczyną odrzucenia Chrystusa jako Mesjasza. Podobny akcent sprawi, że wielu chrześcijan w czasach końca przyjmie fałszywego mesjasza. Martin Weber tak o tym pisze:

"Jezus przestrzegł swoich naśladowców, aby uciekli z przeznaczonej na zagładę Jerozolimy. Uczynimy dobrze, jeśli weźmiemy sobie tę radę do serca, trzymając się z dala od fałszywych proroctw o Jerozolimie. Złudna wiara w to miasto sprowadziła śmierć na wielu wierzących w 586 roku p.n.e. oraz w 70 roku n.e. Czy historia powtórzy się raz jeszcze?" ⁽³⁾

Dodatkowe informacje na temat starego i  nowego przymierza znajdziesz m.in. w artykułach: Wieczne Przymierze oraz Kosmiczna Świątynia.

Przypisy:

1. Na temat przygotowań do jej budowy piszę w książce Gdzie Są Skarby Świątyni Salomona.

2. Hal Lindsey, The Late Great Planet Earth, New York: Bantam Books, 1979, s. 46.

3. Ministry, marzec (1994): 4, 31.

ostatnie zmiany: 28.06.1999 r.